Over monniken, logeren en motorrijden...

Bereid jullie maar voor op een lang verhaal, want we hebben weer veel te vertellen!

Om te beginnen gaan we eerst terug naar vorige week donderdag (7 april). Eén van de restaurantjes hier in Kampong Cham waar we regelmatig gaan eten, is Smile. Dit restaurant is opgezet door een aantal monniken die kritiek hadden gekregen van de mensen in de gemeenschap. De monniken werd verweten weinig voor de arme mensen te doen, terwijl ze dit zelf predikten. De monniken schaamden zich diep dat de gemeenschap zo over ze dacht en begonnen ze een project om straatkinderen en wezen een kans op een beter leven te geven. De kinderen krijgen Engelse les en computerlessen en kunnen in het restaurant kook- bedien- en managementervaring opdoen. Paul, een Canadese man uit onze groep, was door één van de monniken uitgenodigd voor de opening van Smile Village, een nieuwe locatie waar de kinderen wonen en oa weeflessen en lessen in traditioneel Cambodjaans dansen krijgen. En hij mocht de rest van de groep meenemen. Dus donderdagavond togen wij in onze nettere kleren met twee tuktuks naar Wat Nokor, het tempelcomplex waar de monniken wonen en van waaruit ze hun goede werk doen. Een stukje voorbij de tempels in een veld, stond Smile Village. Twee gebouwtjes met slaapruimtes voor de kinderen en één gebouw waar de lessen gegeven worden. Allemaal splinternieuw, medegefinancierd door de Duitse ambassade en een Zwitserse organisatie. Het zag er mooi uit en voor de gebouwtjes stonden mooie roze partytenten met daaronder tafels en stoelen. Dit is gebruikelijk voor bruiloften en andere feesten. We hadden al veel van dit soort tenten gezien; het is nu namelijk 'wedding season', iedereen wilt trouwen voor het regenseizoen begint! Dus het was leuk om nu ook zelf eens plaats te nemen in zo'n tent! We werden begroet door de monnik die Paul had uitgenodigd. Begroeten doe je door je handpalmen tegen elkaar te duwen en ze ongeveer ter hoogte van je kin te houden. Dit is een teken van respect en als vrouw mag je geen monniken aanraken, dus dan is dit een handige manier om ze te begroeten! Hoe hoger je je handen houdt, hoe meer respect je toont. Na de begroeting mochten we aan één van de tafels plaatsnemen. Een grote ronde tafel met daarop een soort houten draaischijf. Als Barang (blanke buitenlanders) werden we aan een tafel vlak voor het podium gezet, want dat staat zo interessant! We kregen meteen blikjes drinken en flesjes water en grote stukken ijs die amper in onze glazen pasten! IJs wordt hier namelijk in grote balken van ongeveer een meter bij de ijs/waterfabriek gekocht en dat wordt dan door de mensen zelf kleiner gemaakt. Dat gebeurt op verschillende manieren met variërend gereedschap, van roestige handzagen of elektrische cirkelzagen tot fancy ijs-crush-machines of gewoon een hamer.
Het leek er even op dat we, zoals gebruikelijk is in Cambodja, lang zouden moeten wachten tot er iets zou gebeuren. Maar al vrij snel waren alle tafels bezet, stonden laptop en beamer op de juiste plek (na drie keer verplaatst te zijn) en waren alle belangrijke elektrische kabels met touwtjes en tape op hun plek vastgezet! Een man heette iedereen welkom (denken we, zover reikt ons Khmer nog niet!) en er werd begonnen met het eerste optreden: Aspara-dansen. Tijdens de tweede dans werd er eten op de draaischijf op tafel gezet. Erg handig met opscheppen, je draait gewoon de schijf totdat de schaal waarvan je wilt opscheppen voor je neus staat! We kregen rijst (uiteraard), twee soorten vlees, een vis in z'n geheel gebakken en groente. Allemaal erg smakelijk en veel. Tijdens het eten werd er elke keer door andere groepen kinderen gedanst. Daarna werden we nog getrakteerd op een toneelstukje waarvan we denken dat het ging over een jongen die door 'foute' jongens op het slechte pad terecht kwam en opgepakt werd door de politie. Uiteindelijk werd hij gered door de organisatie van de monniken, kwam hij weer op het rechte pad en werd met zijn moeder herenigd. Daarna nog een optreden van de groep kinderen en was de avond voorbij. Met de tuktuk terug naar het hotel en we konden terugkijken op een geslaagde avond.

Zaterdagochtend (9 april) was het tijd voor de Homestay. Om 8.30 uur werden we opgehaald en gebracht naar een dorpje ongeveer 45 minuten rijden van Kampong Cham. Eenmaal daar aangekomen werden we welkom geheten door de commune-chief. Communes bestaan uit een verzameling dorpen, een aantal communes vormen een district en districten vormen samen een provincie. Tot zover de bestuurlijke inrichting van Cambodja ;-). Verder was ook de gehele commune-counsel op komen dagen om ons welkom te heten. Nadat ze zichzelf hadden voorgesteld waren wij aan de beurt..... voor het eerst tijdens een semi-officiele gelegenheid jezelf in het Khmer voorstellen..., maar we hebben het er goed vanaf gebracht: Knyom ch'mu Edwin/Kim, knyom mok pii protei Holong hainung knyom tow tweu-kaa now kaet Mondulkiri! Hierna kregen we van de commune-chief een uitgebreide uitleg over zijn commune. Aan de hand van een kaart liet hij zien waar de grenzen van de commune liggen, hij vertelde hoeveel families, mensen, mannen en vrouwen er wonen en waar ze van leven; voornamelijk van landbouw en visserij. Ook vertelde hij dat ze het dit jaar erg moeilijk hebben omdat er minder water in de Mekong staat dan normaal. Verschrikkelijk om te zien dat een gemeenschap die zo afhankelijk is van het water van de rivier zo erg in de problemen kan komen bij gebrek aan regen en rivierwater. Geen regen is geen water, geen water is geen rijst, geen rijst is geen geld en eten. De reden waarom de regen uitblijft en de regen in de rivier zo laag is blijft onbekend. De één zegt dat het komt doordat China dammen bouwt in de Mekong en het water gebruikt voor eigen irrigatie en 'groene energie', een ander zegt dat het door 'global warming' komt of een combinatie van beide. Normaal gesproken stijgt het water in de Mekong zo sterk dat er genoeg water is voor de rijstboeren in heel Cambodja. De rivier zwelt dan zo erg op dat het water stroomopwaarts gaat stromen, een andere rivier in, de Tonlé. Hierdoor overstroomt het meer dat verderop ligt, waardoor weer miljoenen boeren genoeg water hebben voor hun rijstvelden. Het grote meer zorgt voor voldoende vis voor de plaatselijke vissers enz. enz. Bizar om te horen wat voor invloed de bouw van één dam kan hebben voor al die mensen. Gelukkig vertelde de commune-chief ook dat er verschillende organisaties (waaronder een Nederlandse) proberen te helpen een irrigatiesysteem van kanalen e.d. op te zetten. Hopelijk zorgt dit voor voldoende water voor deze gemeenschap. Na dit officiële welkom werden we door de village-chief naar zijn dorp gebracht en naar de huizen van de families waar we een nacht zouden verblijven. We werden verdeeld over vijf families wat betekent dat de stellen samen mochten blijven, gelukkig! Wij mochten logeren bij Weeng en haar twee zoons, Tiwan van 13 en een jongetje van 18 maanden, naam weten we niet meer... Alle anderen verbleven in houten huizen, wij hadden de luxe van een stenen huis! Nog meer luxe, een tweepersoons bed mét matras en een fatsoenlijke badkamer, weliswaar met hangtoilet! Anderen moesten op de grond slapen en van onze badkamer gebruik maken, dus wij hadden het goed getroffen! Hoewel we best hadden willen ervaren hoe het is om op een matje op de grond te slapen, omdat een groot deel van de Cambodjanen zo leeft. Gedurende de dag gebeurde er niet veel, de vrouwen lopen heen en weer tussen elkaars huizen en roddelen lekker, de kinderen (en Edwin) spelen overal en nergens met elkaar (Edwin heeft een nieuw Cambodjaans spelletje ontdekt een soort badminton maar dan met de handen), en de koeien, honden, kippen en eenden lopen overal gezellig tussendoor! Lunch bestond uit rijst, een soort soep met groente en varkensvlees en een groene groente lekker roergebakken met knoflook. Als toetje kregen we een fruitsoort die we niet kenden, maar het leek op een soort peer/papaya! Lekker in ieder geval. Na de lunch bij de buren op bezoek geweest waar we erg sterke ijskoffie kregen. Daarna nam de gastheer van groepsgenoot Vicky ons mee naar de velden achter de huizen. Daar stonden hoge palmbomen waar iemand in klom om een zoete vloeistof uit te halen waar palmsuiker van gemaakt wordt. Achter de palmbomen strekten de rijstvelden zich uit; nu nog droog en ongebruikt, als het straks gaat regenen, kan de rijst hopelijk weer gaan groeien. Het uitzicht was prachtig, zover als je kan zien velden met hier en daar een palmboom, het echte Cambodjaanse platteland! Terwijl Kim daarna een dutje in de hangmat deed, had Edwin een nieuw vriend gevonden! Eén van de buurjongetjes vond het erg leuk om samen te kleuren in de door ons meegebrachte kleurboekjes. En een sticker op zijn hand maakte het feest compleet! Het is erg leuk om met de Cambodjaanse kinderen om te gaan en proberen te communiceren. Ze zijn niet zo verlegen als sommige volwassenen en kletsen gewoon een eind weg ook al versta je ze niet! En soms halen ze hun schoolboekjes tevoorschijn en dat is voor ons een mooie manier om de taal te leren; leuk met kleuren en plaatjes!
Om 17.30 was het tijd voor het avondeten: rijst, groente en een soort omelet met een groene groente erin. Verse ananas als toetje! Daarna begon al wat donker te worden en om 20.00 uur was het tijd om naar bed te gaan. De meeste mensen in de dorpen hebben wel elektriciteit, maar toch stemmen ze hun leven af op het op- en ondergaan van de zon, dus lagen we lekker bijtijds op bed! We stonden er dus ook lekker vroeg weer naast. Na een ontbijt van noodles was het alweer tijd om te gaan. We werden weer opgehaald en gingen terug naar het hotel in Kampong Cham.

Gisteren (11 april) was het tijd voor de motorbike training. De meesten in onze groep zullen net als Edwin tijdens hun tijd in Cambodja gebruik maken van een motor. Een Nederlandse VSO-er kwam de training geven. Na een algemeen praatje over de motor, het onderhoud en wat te doen als de politie je aanhoudt (gewoon betalen, of je nou iets fout hebt gedaan of niet), was het tijd om te gaan rijden. Omdat wij tijdens onze placement-visit-week al een beetje geoefend hadden (wat niet helemaal de bedoeling was, maar goed...), durfden we het nu wel aan om meteen samen op één motor te rijden, onder het mom van 'Edwin moet het rijden met passagier oefenen'. Nadat we eerst wat rondjes op het parkeerterrein van het hotel hadden gereden, gingen we de weg op. Eerst op een rustig stukje bochtjes geoefend en daarna een stuk over een zandweg langs huizen en marktjes. Regels voor je eigen veiligheid:
DON'T stop for chicken
DO stop for cows
DO/DON'T stop for dogs (afhankelijk van de grote vd hond, de mogelijkheden tot uitwijken en de mate van dierenliefde die je in je hebt!)
DO stop for children
DO get out of the way from busses (buschauffeurs zijn het ergste)

Na de lunch gingen we naar het vliegveld van Kampong Cham. Stel je hier vooral niet al te veel van voor, het is een lange gravel landingsbaan die al jaren niet meer gebruikt wordt. De Amerikanen landden er hun B52's tijdens de Vietnamoorlog, maar sindsdien is er geen vliegtuig meer geweest. Maar het is wel een goede plek om te oefenen met je motor. Aangezien Edwin-born-to-be-wild-Zuidema het motorrijden wel onder de knie heeft, vond Kim dat zij het wel eens kon proberen. En dat ging best goed! Eerlijk is eerlijk, de motoren hier zijn niet echt moeilijk te besturen. Er is geen koppeling, maar je moet wel schakelen, dat doe je met je linkervoet, met je rechtervoet rem je en met je rechterhand geeft je gas en kan je ook remmen. Na twee uur op die landingsbaan in de brandende zon was het tijd om weer te gaan.

Morgen hebben voor het laatst taalles, overmorgen nemen we de bus terug naar Phnom Penh. Daar hebben we nog ruim een week voor nog meer briefings en tijd om inkopen te doen voor ons huis en daarna eindelijk op weg naar Mondulkiri!
Omdat Edwin daar netjes voor de dag moet komen heeft hij besloten naar de kapper te gaan. De kapper is één van de beveiligers hier in het hotel! Hij knipt de haren van de andere beveiligers voor een extra zakcentje en de heren in onze groep besloten zijn knipkunsten eens te proberen. Dus we zijn benieuwd hoe dat zal aflopen, want tijdens het plaatsen van deze blog wordt Edwin geknipt...